Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PIN
Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PIN Osteoporoz kemik kırılganlığının arttığı bir kemik hastalığıdır. Burada kemik iskelet yapısının dayanıklılığının azalmasında bahsedilebilir. Kemik kalitesinde bu bozulma sonucu ortaya çıkan ve her zaman bir travma gerektirmeyen yetmezlik (frajilite) kırıkları ortaya çıkabilmektedir.
Osteoporoz Kemik Erimesi için Risk Faktörleri
| Kadın Cinsiyet
İleri Yaş Östrojen Eksikliği Beyaz Irk Düşük kilo Ailesel Osteoporoz Öyküsü Sigara Geçirilimiş Kırık Öyküsü |
‘’Bone Mineral Density’’ (BMD) kemik mineral yoğunluğu olarak ifade edilen kemik gücünün önemli bir kısmını oluşturan mineral bileşenlerinin kaybı kemik yapım yıkım döngüsünün yıkım lehine dönmesi gibi bir çok sebep osteoporoza neden olabilmektedir. BMD nin dual energy Xray absorptiometry (DEXA) ölçümü ile matematiksel olarak normal sağlıklı bireylere göre hesaplanan bir değer hastaların kemik mineral yoğunlukları hakkında bilgi vermektedir. Osteoporoz (kemik erimesi) bu ölçülen T skorunun -2,5 ve altında olması ile tanımlanır. Kemik zayıflığı olan osteopeni ise bu T skorunun -1,5 ve -2,5 arasında olması olarak tanımlanır.
Osteoporoz Değerlendirilmesinde Kullanılan Laboratuar Tetkikleri
Tam Kan sayımı
Serum Kalsiyum, Fosfor, Alkalin Fosfataz, Kreatinin
Serum Albümin, Total Protein
24 saatlik idrar Kalsiyum
TSH
Parathormon
Serum Serbest testosteron
25 hidroksi D vitamini
Omurgadaki osteoporozun yan etkisi vertebral çökme kırıkları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu osteoporotik çökme kırıklarının yaklaşık 1/3 ü akut dönemde şikayetlere sebep olmaktadır. Uzun dönem etkileri ise çökmeye bağlı kamburluk gelişimi, akciğer sorunları, mide bağırsak sorunları gibi problemlerle karşımıza gelmektedir. İleri yaşlarda bu kırıklı olgularda ölüm riskinin eşlik eden problemler nedeni ile %25 oranında artışı söz konusudur.
Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PIN Değerlendirme
Travmatik olmayan vertebra çökme kırıklarında öncelikli olarak kemik erimesi yani osteoporoz aklımıza gelmelidir. Birden çok risk faktörü osteoporoza neden olabilmektedir ancak bununla birlikte kadınlarda 1/3 erkeklerde 1/2 oranında altta yatan bir neden ortaya konulabilmektedir. Bu nedenle tüm hastalar ayrıntılı olarak risk faktörlerinin varlığı değerlendirilip laboratuvar testleriyle ortaya çıkarılmalıdır.
Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PINÖzel Tanısal Testler
Herhangi bir semptomu olmayan hasta gruplarında BMD ölçümü risk faktörü bulunan erkeklerde 65 yaş kadınlarda ise 60 üzeri yapılması önerilmektedir. Bu BMD ölçümü omurga kemik erimesi hakkında bilgi verebilmekte ancak belirgin lomber dejeneratif değişiklikleri olanlarda bu ölçümler de hata verebilir. BU gibi durumlarda kalça ekleminden yapılan ölçümler tercih edilebilir.
Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PINTedavi ve Fonksiyonel Sonuçlar
Kemik erimesi ölçüm kriterlerine göre kırık gelişmiş olsun olmasın BMD ölçümüne göre osteoporoz (T skoru -2,5 ve altında ) olan her hasta tedavi almalıdır. T skoru -1,5 ve -2 altında olan ve risk faktörü olan tüm hastalar tedavi almalıdır. BMD ve risk faktörleri kendi başına kırık gelişim riski için önemli belirteçler olmalarına rağmen birlikte riski ortaya koymada daha değerlidirler.
Dünya sağlık örgütü geliştirdiği FRAX (Fracture Risk Assesment Tool) sayesinde klinisyenlere hastaya ait risk faktörleri kişisel özellikleri ile girildiğinde 10 yıllık osteoporotik kırık gelişme riski hakkında bilgi sahibi olma imkanı sunmuştur.
Omurga Osteoporozunda (Kemik Erimesi) İlaç Tedavisi PIN Kemik Erime Tedavisi
Kemik erimesi tedavisinde olmazsa olmazlar arasında kalsiyum ve D Vitamini takviyesini unutmamak gerekir. Özellikle menopoz sonrası östrojen almayan hastalarda günlük olarak 1500mg total kalsiyum alınması önerilmektedir. D vitamini takviyesi için kandaki 25 hidroksivitamin D seviyelerini görmek lazım. Yük vermeyi sağlayan egzersizler yürüme gibi tavsiye edilerek bu konuda hastalar cesaretlendirilmelidir.
Antirezorbtif ilaçlar dediğimiz kemik yıkımına engel olan bisfosfonatlar menopoz sonrasın kadınlarda vertebral çökme kırıklarının gelişimini %50 oranında azaltması ile osteoporoz tedavisinde 1. sıra ilaçlardır. Haftalık, aylık ağızdan tablet şeklinde alınan ilaçlarla yıllık damardan uygulanan farklı formları da bulunmaktadır. İlaçların kullanımı süresi ile ilgili görüş birliği olmasa da genel kabul gören takiplerde BMD ölçümüne göre 5 yıllık takip altında ilaç kullanımı uygun olabilmektedir. Hormon replasman tedavisi yan etkileri nedeni ile osteoporoz tedavisinde kullanılması önerilmez. Nazal kalsitonin sprey de osteoporotik kadınların 1/3 ünde vertebra kırık azaltmada etkinliği olduğu iddia edilmiş ancak vertebra dışı osteoporotik kırıklarda etkinliği gösterilememiş.
Teripratide den bahsetömek gerekiyor bu noktada elimizdeki tek anabolik ajan konuundaki teriparatid in osteoporotik vertebra kırıklarını %70 oranında ve vertebra dışı osteoporotik kırıkların en az %50 oranında azalttığı gösterilmiştir.
Günlük cilt altına enjeksiyon şeklinde uygulanır. Nispeten pahalı bir tedavi yöntemidir. Bisfosfonat tedavisine rağmen kemik mineral kaybı devam eden hastalarda kullanılabilir.
