Belde Kanal Daralması

Belde kanal daralması (Spinal stenoz) nedir?

Belde kanal daralması, tıbbi literatürde “spinal stenoz” olarak bilinen bir durumdur. Omurgamız, birbirine bağlı kemik yapılar ve aralarındaki disk adı verilen yumuşak dokular ile omuriliği koruyan bir yapı oluşturur. Omurga içerisinde, omuriliğin geçtiği bir kanal bulunur. Zamanla veya çeşitli faktörlerin etkisiyle, omuriliğin geçtiği bu kanal daralabilir. Bu daralma, omuriliğe ve sinirlere baskı yaparak çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Spinal stenoz, özellikle bel bölgesinde görüldüğünde “belde kanal daralması” olarak adlandırılır ve genellikle ağrı, uyuşma veya hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir.

Belde kanal daralması (spinal stenoz), omuriliğin geçtiği kanalın çeşitli nedenlerle daralması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, damarların iç hacminin daralmasına benzer şekilde, omuriliğin geçtiği kanalın daralmasıyla sinirler üzerinde baskıya neden olabilir. Belde kanal daralmasının başlıca nedenleri şunlardır:

Disk dejenerasyonu: Zamanla, omurlar arasındaki diskler yıpranarak bozulur ve kanal içine doğru baskı yapabilir. Bu baskı, sinirlerin sıkışmasına yol açabilir.
Kıkırdak aşınması ve kireçlenme: Omurlar arasındaki eklem kıkırdaklarının zamanla aşınması ve kireçlenme oluşması, kanalda daralmaya neden olabilir. Kireçlenme sonucu oluşan dokular, omuriliğin geçtiği kanala baskı yapar.
Travmalar: Kazalar veya fiziksel darbeler sonucunda omurga üzerinde hasar oluşabilir ve bu da kanalın daralmasına yol açabilir.
Tümörler ve diğer hastalıklar: Tümörler veya belirli hastalıklar, kanal daralmasına neden olabilir. Bu durum genellikle sinirler üzerinde doğrudan baskı oluşturur.
Genetik faktörler: Aileden gelen genetik yatkınlıklar da belde kanal daralmasına neden olabilir. Bazı bireyler doğuştan daha dar bir omurga kanalına sahip olabilirler.

Belde kanal (Spinal stenoz) daralması belirtileri nelerdir?

Bel ve bacak ağrısı: En sık görülen belirtidir. Özellikle uzun süre ayakta durma ya da yürüme esnasında belden bacaklara doğru yayılan ağrılar ortaya çıkabilir. Bu ağrılar oturmakla genellikle hafifler.

Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma: Sinirler üzerindeki baskı, bacaklarda ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya yanma hissine yol açabilir.
Kas güçsüzlüğü: Özellikle bacak kaslarında zayıflık hissedilebilir. Bu durum, yürüme veya merdiven çıkma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
Yürüme zorluğu: Yürüme esnasında bacaklarda güçsüzlük, ağrı ve denge kaybı görülebilir. Bazı hastalar sık sık durup dinlenme ihtiyacı hisseder.
Ayakta dururken rahatsızlık: Uzun süre ayakta durmak zorlayıcı olabilir. Oturma ya da öne eğilme gibi pozisyonlar bu rahatsızlığı hafifletebilir.
İdrar ve bağırsak sorunları: İleri vakalarda, omuriliğe olan baskı nedeniyle mesane ve bağırsak kontrolünde zorluk yaşanabilir.

Belde kanal (Spinal stenoz) daralması nasıl tedavi edilir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) tedavisi, hastanın genel durumu, semptomların şiddeti ve hastalığın evresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hastalık ileri evreye ulaşmamışsa genellikle cerrahi dışı tedavi yöntemleri tercih edilir. Tedavi seçenekleri şu şekildedir:

Fizik tedavi: Fizik tedavi uygulamaları, bel bölgesi kaslarının güçlendirilmesini ve esnekliğin artırılmasını amaçlar. İleri evre olmayan hastalarda, bu tedavi yöntemi ile semptomlar hafifletilebilir ve günlük aktiviteler daha rahat hale getirilebilir.

İlaç tedavisi: Anti-inflamatuar ve ağrı kesici ilaçlar, omurga bölgesindeki iltihabı azaltarak ağrıyı hafifletebilir. Bu tedavi yöntemi, genellikle semptomları kontrol altına almak için kullanılır.

Enjeksiyon tedavisi: Cerrahi müdahaleye uygun olmayan veya cerrahi istemeyen hastalarda enjeksiyon tedavisi uygulanabilir. Bu tedavide, omurga kanalına kortizon veya benzeri ilaçlar enjekte edilerek iltihap ve ağrı azaltılır. Enjeksiyon tedavisi, genellikle yılda 3 kez tekrarlanabilir ve semptomların hafifletilmesinde etkili olabilir.

Cerrahi tedavi: Cerrahi dışı tedavilere yanıt vermeyen, ağrıları sürekli olan veya nörolojik kayıplar yaşayan hastalarda ameliyat gerekebilir. Cerrahi müdahale ile omurilik kanalındaki daralma düzeltilir, sinirlerin üzerindeki baskı kaldırılır.

Cerrahi tedavi genellikle son çare olarak düşünülse de, ileri evre hastalarda sinir hasarını önlemek için etkili bir yöntemdir. Hastanın durumu değerlendirilerek en uygun tedavi yöntemi seçilir.

Belde kanal daralması (Spinal stenoz) ameliyatı nasıl yapılır?

Belde kanal daralması (Lomber dar kanal) ameliyatı, omurilik ve sinirler üzerindeki baskıyı ortadan kaldırmayı amaçlayan cerrahi bir işlemdir. Bu ameliyat, omurga kanalının daralmasına neden olan faktörlere göre uygulanır ve hastanın yaşına, sağlık durumuna ve daralmanın şiddetine göre farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir.

Kanalın rahatlatılması: Daralan omurga kanalı, cerrahi yöntemlerle genişletilerek sinirler üzerindeki baskı kaldırılır. Daralmanın nedeni kireçlenme veya kemik yapısındaki sorunlar olabilir.

Ameliyatın türü ve teknikler: Daralma bölgesi sadece omurga arka kısmında yer alıyorsa, ameliyat omurganın arka kısmından yapılır. Kireçlenme veya başka nedenlerle daralan kanaldaki omurun “lamine” adı verilen kısmı mikroskop altında çıkarılır. Bu işlem, laminektomi olarak adlandırılır ve sinirleri sıkıştıran kemik ve çevresindeki bağ dokuları ortadan kaldırarak omuriliğin rahatlamasını sağlar.

İmplant kullanımı: Eğer daralma bölgesinde ek sorunlar varsa, örneğin bel kayması gibi omurga instabilitesi mevcutsa, ameliyat sırasında vidalar veya kafesler gibi implantlar kullanılabilir. Bu implantlar, omurları birbirine sabitlemek ve omurga stabilitesini sağlamak amacıyla uygulanır. Ayrıca, bu sabitleme işlemi hem bel hem de sırt bölgesinden yapılabileceği gibi, bazı durumlarda karın bölgesinden de gerçekleştirilebilir. OLIF ameliyatı (Oblique Lateral Interbody Fusion) da bu tür müdahaleler arasında yer alır.

Belde kanal daralması (Spinal stenoz) ameliyatı kaç saat sürer?

Belde kanal daralması (Spinal stenoz) ameliyatı riskleri nelerdir?

Enfeksiyon riski: Her cerrahi işlemde olduğu gibi belde kanal daralması ameliyatı sonrasında da enfeksiyon riski bulunur. Bu risk, ameliyat sonrası yara bakımının düzgün yapılmaması veya bağışıklık sisteminin zayıf olması durumunda artabilir.

Yara iyileşme sorunları: Ameliyat, genellikle ileri yaş hastalarda yapıldığı için yara iyileşmesi zaman alabilir veya zorluklar yaşanabilir. Diyabet veya tansiyon gibi kronik hastalıklara sahip olan kişilerde bu risk daha yüksek olabilir.

Anestezi ve ameliyat sonrası komplikasyonlar: İleri yaştaki hastalarda tansiyon, diyabet ve kalp hastalıkları gibi ek sağlık sorunları nedeniyle hem anestezi sırasında hem de ameliyat sonrası iyileşme döneminde riskler artar.

Omurilik zarı yırtılması: Ameliyat sırasında daralmayı azaltmak için çıkarılan kemik veya kireçlenmiş yumuşak dokular, omurilik zarına yapışık olabilir. Bu durumda, omurilik zarında yırtılma riski vardır. Özellikle tekrarlayan ameliyatlarda bu risk biraz daha yüksektir. Bu yırtıklar ameliyat sırasında onarılabilse de, bazen beyin omurilik sıvısı sızabilir ve iyileşme sürecinde sorunlara yol açabilir.

Hissizlik ve uyuşma: Ameliyat sonrasında bazı hastalarda hissizlik, uyuşma veya karıncalanma gibi şikayetler devam edebilir. Daha önce var olan bu belirtilerin ameliyattan hemen sonra düzelmesi beklenmez, ancak genellikle bu şikayetler kalıcı olmaz.

Vidaların kaynamama sorunu: Füzyon ameliyatlarında vida veya kafes gibi implantlar kullanıldığında, hastanın kemik kalitesi önemlidir. İleri yaştaki hastalarda kemik kalitesi düşük olabilir ve bu da vidaların yeterince kaynamamasına ve gevşemesine yol açabilir.

Ameliyatından sonra hasta ne zaman normal hayatına dönebilir?

Belde kanal daralması (Lomber dar kanal) ameliyatından sonra hastaların normal yaşantılarına dönme süresi kişisel özelliklere, yaşa, aktivite seviyesine ve ameliyatın kapsamına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak genel iyileşme süreci şu şekilde özetlenebilir:

1-2 gün sonra: Ameliyatın hemen sonrasındaki ilk 1-2 gün içinde hasta yürütülmeye başlanır. Bu, hem dolaşımı artırmak hem de hızlı bir iyileşme süreci başlatmak için önemlidir.

2-3 hafta sonra: Ameliyattan 2-3 hafta sonra hastalar dışarı çıkabilir ve günlük aktivitelerine yavaş yavaş dönebilirler. Bu süreçte yürüyüş mesafeleri kademeli olarak artırılabilir, ancak ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

1 ay sonra: Hastanın durumuna bağlı olarak, yaklaşık 1 ay sonra havuz egzersizleri gibi düşük etkili egzersizlere başlanabilir. Havuz egzersizleri, vücudu zorlamadan kasların güçlenmesine yardımcı olur.

1 ay sonra iş hayatına dönüş: Ameliyattan 1 ay sonra, bazı hareket kısıtlamalarına uymak koşuluyla, hastalar işlerine dönebilirler. Ancak bu süre, işin fiziksel gerekliliklerine ve hastanın iyileşme hızına bağlı olarak değişebilir.

6 ay sonra tam iyileşme: Belde kanal daralması ameliyatından sonra tam iyileşme süresi genellikle 6 ayı bulur. Bu süre zarfında hastaların doktorun önerdiği egzersiz programlarına uyması ve ağır fiziksel aktivitelerden kaçınması gerekmektedir.

Ameliyatından sonra hastaların dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Belde kanal daralması ameliyatı sonrası hastaların, özellikle implant yerleştirilen durumlarda, belirli hareket kısıtlamalarına en az 3 ay süreyle dikkat etmeleri gerekir. Bu süreçte kemik kaynama süreci devam ettiğinden, omurgayı zorlayabilecek hareketlerden kaçınılması büyük önem taşır.

• Öne ve arkaya eğilme: Bu tür hareketler omurgada ekstra baskı oluşturarak iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir.
• Beli çevirme: Bel bölgesini zorlayıcı ve ani dönüş hareketlerinden uzak durulmalıdır.
• Ağır kaldırma ve zorlayıcı aktiviteler: Omurgaya yük bindiren hareketlerden kaçınılmalıdır.

Taburculuk sonrasında hastaların yara yerinde dikkat edilmesi gereken durumlar şunlardır:

• Yara yerinde akıntı veya açılma: Yara bölgesinde herhangi bir akıntı ya da yara dudaklarında açılma varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
• Ani ve şiddetli ağrı: Daha önce olmayan şiddetli bir ağrı hissedilirse bu durum dikkate alınmalı ve doktorla iletişime geçilmelidir.
• Bacaklarda güç kaybı: Eğer ameliyat sonrasında bacaklarda yeni bir güç kaybı fark edilirse, bu ciddi bir belirti olabilir ve derhal değerlendirilmelidir.

Sağlık Bakanlığı mevzuat için Tıklayınız..