Belde Kanal Daralması (Spinal Stenoz) Nedenleri
Belde kanal daralmasının pek çok farklı nedeni olabilir. Bunlardan bazıları yaşa bağlı doğal yıpranma süreçleriyken, bazıları ise travmalar veya genetik yatkınlık gibi etkenlerle ilgilidir. İşte belde kanal daralmasına yol açabilecek başlıca nedenler:
Disklerin Yıpranması: Omurlar arasındaki diskler, zamanla yıpranabilir ve kanal içine doğru baskı yaparak daralmaya neden olabilir.
Kireçlenme: Omurların eklem kıkırdakları aşındıkça kireçlenme meydana gelir ve bu durum kanalın daralmasına yol açabilir.
Travmalar: Kazalar veya düşmeler gibi travmalar, omurga yapısının bozulmasına ve kanalda daralmaya neden olabilir.
Tümörler ve Hastalıklar: Bazı tümörler veya sistemik hastalıklar, omurilik kanalında daralmaya yol açabilir.
Genetik Faktörler: Bazı bireylerde genetik yatkınlık, omurga yapısının zamanla daralmasına neden olabilir.
Belde Kanal Daralması Belirtileri
Belde kanal daralması, belirtilerinin bel fıtığı gibi diğer hastalıklarla karıştırılabilmesi nedeniyle tanısı zor olabilir. Bununla birlikte, en yaygın görülen belirtiler şunlardır:
- Bacaklarda Uyuşukluk ve Güçsüzlük: Özellikle uzun süre ayakta kalındığında veya yürüyüş sırasında bacaklarda uyuşma ve güç kaybı hissedilebilir.
- Kas Krampları: Sık sık kas krampları yaşanabilir. Bu kramplar genellikle dinlenme ile azalır.
- Ağrı: Belde ve bacaklarda hissedilen ağrılar, hastalığın ilerlemesiyle daha şiddetli hale gelebilir. Özellikle ayakta durma ve yürüme sırasında bu ağrılar artabilir.
- Dinlenme İhtiyacı: Hastalar genellikle yürüyüş sırasında durarak dinlenme ihtiyacı hisseder ve öne eğilerek yürüme eğiliminde olabilir.
- İdrar ve Dışkı Kontrolü Kaybı: İleri aşamalarda, omurilik üzerindeki baskının artmasıyla birlikte idrar ve dışkı kontrolü kaybı yaşanabilir.
Teşhis Yöntemleri
Belde kanal daralması teşhisinde, hastanın tıbbi geçmişi ve şikayetleri büyük önem taşır. Şikayetlerin dikkatlice dinlenmesi ve fiziksel muayene yapılmasının ardından radyolojik görüntüleme yöntemleri ile tanı konulabilir. Teşhiste en sık kullanılan yöntemler şunlardır:
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR, omurga ve omurilik yapılarının detaylı görüntülenmesini sağlar ve daralmayı tespit etmek için kullanılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları, omurga kemik yapılarının net bir şekilde incelenmesine olanak tanır ve kanalın daralmasını teşhis etmeye yardımcı olur.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi, hastanın genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve hastanın yaşam kalitesini ne kadar etkilediğine göre belirlenir. Tedavi seçenekleri cerrahi olmayan yöntemlerden cerrahi müdahalelere kadar değişiklik gösterebilir:
- Fizik Tedavi: Belde kanal daralması henüz ilerlememişse, fizik tedavi uygulamaları ile kasların güçlendirilmesi ve omurganın esnekliğinin artırılması sağlanabilir. Böylece hastaların şikayetleri hafifletilebilir.
- İlaç Tedavisi: Anti-inflamatuar ilaçlar ve ağrı kesiciler, hastaların ağrı ve iltihaplanma semptomlarını hafifletmek için kullanılabilir.
- Enjeksiyon Tedavisi: Cerrahi tedaviye uygun olmayan hastalarda, omurga çevresine yapılan kortizon enjeksiyonları ile ağrılar hafifletilebilir ve enflamasyon azaltılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Eğer cerrahi dışı yöntemler etkili olmazsa ya da hastalık ileri evreye ulaşmışsa cerrahi müdahale gerekli hale gelebilir. Cerrahi, omurilik ve sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak için daralan kanalın genişletilmesi amacıyla yapılır.
Ameliyat Süreci ve Sonrası
Ameliyat süresi, daralmanın şiddetine ve kaç seviyede olduğuna bağlı olarak değişir. Tek seviyede daralma olan hastalarda ameliyat yaklaşık 1-2 saat sürerken, daha fazla seviyede daralma varsa ameliyat süresi uzayabilir.
Ameliyattan sonra hastalar genellikle 1-2 gün içinde yürütülmeye başlanır. Ameliyatın ardından tam iyileşme süreci ise yaklaşık 6 ay kadar sürebilir. Bu süreçte hastaların belirli hareket kısıtlamalarına dikkat etmesi önemlidir. Yara bölgesinde akıntı, bacaklarda güç kaybı veya şiddetli ağrı yaşanması durumunda doktor kontrolü gereklidir.
Risk Grupları
Belde kanal daralması riski, hareketsiz yaşam tarzına sahip olanlar, ağır işlerde çalışanlar, uzun süre oturarak çalışanlar ve genetik yatkınlığı olan kişilerde daha yüksektir. Aynı zamanda ileri yaş hastalarda da bu rahatsızlık daha sık görülmektedir.
Egzersiz ve Fizik Tedavi
Erken dönemde belde kanal daralması yaşayan hastalar için fizik tedavi önemli bir tedavi seçeneğidir. Ameliyat sonrası da bacak kaslarını güçlendiren egzersizlerle hastaların iyileşme süreci hızlandırılabilir. Bu egzersizler genellikle yatakta yapılan basit hareketler olup, kasların yeniden güç kazanmasını hedefler.