Erken Başlangıçlı Skolyoz (EOS)
Erken Başlangıçlı Skolyoz (EOS) genel bir başlık olmakla birlikte aslında farklı nedenlerden kaynaklanan skolyoz tanımlamalarına göre bir üst başlık olarak algılanabilir. Tanımı da aslında sebepten bağımsız olarak 10 yaş altı başlangıçlı skolyoz olarak yapılmaktadır.
- İdiyopatik: Belirgin bir nedeni olmayan eğrilikler.
- Konjenital: Doğumsal vertebra gelişim problemleri kaynaklıdır. Bazen kalp ve böbrek anormallikleri ile ilişkilendirilir. Değerlendirme, kalp ve böbreklerin incelenmesini içerebilir.
- Nöromusküler: Spinal kas atrofisi, serebral palsi, spina bifida ve beyin veya omurilik problemleri gibi nöromusküler bozuklukları olan çocuklarda görülür.
- Sendromik: Marfan, Ehlers-Danlos ve diğer bağ dokusu bozuklukları ile nörofibromatozis, Prader-Willi ve birçok kemik displazisi gibi belirli sendromlar, EOS ile ilişkili olabilir.
Erken Başlangıçlı Skolyoz (EOS) Prognoz EOS’un şiddetine bağlı olarak, çocuklukta kalp ve akciğer problemleri ile ilişkilendirilebilir ve yetişkinlik yıllarında giderek artan bir sorun haline gelebilir. Tedavi edilmezse, ciddi EOS, kalp ve akciğer hastalığı nedeniyle erken ölüm riski ile ilişkilendirilebilir. Prognoz ayrıca herhangi bir altta yatan bozukluk veya eşlik eden hastalıklara da bağlı olacaktır. Torasik Yetersizlik Sendromu (TIS), EOS’ taki potansiyel omurga ve akciğer problemlerinin birlikteliği ve sonucunda ciddi solunumsal problemlere yol açması, torasik yetmezlik sendromunun ciddiyetine işaret etmektedir. Aslında bu dönemde omurga probleminin tedavisi ile birlikte akciğer gelişiminin koordineli takibi önemlidir.
İlerlemesi muhtemel olan eğrilikler dengeli olmayan doğumsal vertebra anomalileri ile birlikte 30-35 dereceden büyük eğriliklere sahip eğriliklerdir. Bu grup potansiyeli nedeni ile yakından izlenmelidir. İnfantil idiyopatik skolyozlarda düzelme potansiyeli çok yüksektir 2 yaşından küçük çocuklarda ve erkeklerde daha sık görülür.İnfantil idiopatik skolyoz genelde 35 dereceden küçüktür ve eğrilik zamanla geriler.
Değerlendirmede EOS tanısı koymak için düz röntgenler yeterlidir. Belirli EOS hastaları için MRI gerekebilir. CT, konjenital skolyozda kemik anatomisini en iyi şekilde ortaya koyar ve genellikle cerrahi planlama için yararlıdır, ancak genç bir çocuğa radyasyon riski ile dikkatlice değerlendirilmelidir.
Erken Başlangıçlı Skolyoz (EOS) Tedavi Hedefleri
- Hastanın yaşamı boyunca omurga eğriliğini en aza indirmek.
- Hastanın yaşamı boyunca akciğer fonksiyonunu en üst düzeye çıkarmak.
- Planlanacak nihai (mezun) ameliyatta füzyonunun kapsamını en aza indirmek.
- Göğüs ve omurganın hareketini en üst düzeye çıkarmak.
- Komplikasyonları, prosedürleri, hastaneye yatışları ve aileye binen sosyoekonomik yükü en aza indirmek.
- Çocuğun genel gelişimini göz önünde bulundurmak.
Gözlem her zaman omurga deformiteleri tedavisinde yadsınamaz bir yeri olan cerrahi dışı yaklaşımdır. Eğrilik, çocuğun gelişiminde skolyozun derecesinin kötüleşmesi veya ilerlemesi için çeşitli zamanlarda tekrarlanan klinik ziyaretler ve röntgen muayeneleri aracılığıyla izlenebilir. Eğer eğrilik ilerlerse hastanın durumuna göre uygun tedavi yöntemi seçilebilir.
Korseler / Alçılar
Korse veya alçı programları, skolyozun artmasını en aza indirirken büyümeye izin vererek yardımcı olabilir. Cerrahi ihtiyacı bazı durumlarda geciktirebilir ve hatta engelleyebilir. Konjenital skolyoz için korse veya alçı nadiren etkilidir, ancak bazıları, bir kompanzatuar eğri için korse veya alçının yardımcı olabileceğine inanmaktadır.
Korse tedavisinin planlanırken, eğriliğin esnekliğine bağlı olarak, eğilme grafileri ile korsenin potansiyel etkinliği belirlenmeye çalışılır. Bunun yanında eğrilik sertse ve eğilme grafilerinde düzelme (küçülme) göstermiyorsa, korse pek fayda sağlamayacaktır. Nadiren bir korse, erken başlangıçlı bir skolyozu kalıcı olarak düzeltir, bunun yerine korsenin amacı, cerrahi işlem yapılmadan önce çocuğun büyümesine izin vermek ve eğrinin kaçınılmaz ilerlemesini yavaşlatmaktır. Çocuklarda alçı uygulaması genellikle anestezi gerektirir. Alçılamanın, özellikle genç çocuklarda ve küçük eğrilikleri olanlarda eğriliği düzeltebildiği gösterilmiştir. Alçılamanın, birçok tür EOS’da eğrilik ilerlemesini ve daha invaziv cerrahiye olan ihtiyacı geciktirdiği gösterilmiştir. Manipülasyon, fizik tedavi ve/veya egzersiz, EOS hastalarında omurga eğriliğini etkilemediği gösterilmiştir.
Cerrahi Eğer korse veya alçı tedavisi, skolyozun ilerlemesini engellemekte başarısız olursa veya eğri modeli, korse veya alçı tedavisine uygun görünmüyorsa, genellikle cerrahi önerilir.
Cerrahın karşılaştığı ikilem, eğrinin ilerlemesini nasıl durduracağı ve gelecekteki büyümeyi olumsuz etkilemeden nasıl kontrol edeceğidir. Çeşitli büyümeye duyarlı cerrahiler, EOS tedavisinin önceki ilkelerine uygun olarak tasarlanmıştır, omurga ve akciğerlerin büyümesine izin verir
