Kalça Eklemi kireçlenmesi nedir?
Kalça eklemi kireçlenmesi veya koksartroz kalça ekleminde meydana gelen yıpranma nedeni ile eklem yüzeylerinin kayganlığının kaybolması ve buna bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı gelişmesidir.
Kalça eklemi kireçlenmesinin nedenleri?
En sık karşılaşılan neden sebebi bilinmeyen anlamında da kullanılan idiyopatik koksartroz. Daha çok ileri yaşlarda dejeneratif zeminde karşılaşılan sebep budur.
Genç erişkin dönemde travma zemininde gelişen koksartroz ,ya da ihmal edilmiş kalça çıkığı zemininde gelişen koksartroz da diğer sık karşılaşılan nedenler arasındadır. Bunun yanında özellikle iltihaplı romatizmal hastalıklar zemininde kalça eklemi kireçlenmesi ile karşılaşabilmekteyiz.
Kalça kireçlenmesi hangi şikayetlere sebep olur?
Ağrı şikayeti en sık karşılaştığımız şikayettir. İlk zamanlarda ileri aktivite düzeyi ile olan ağrı zamanla istirahatte de olabilmektedir. Eklem yüzeyinde ilerleyici kıkırdak hasarı ile birlikte kalça eklem hareket kısıtlılığı ortaya çıkmaktadır. Bu durumda hastaların günlük hijyenik bakımları da etkilenmektedir. Hastalarda zamanla ortaya çıkan topallama da önemli bir şikayet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu topallama aynı bacakta meydana gelen kısalık ve kalça çevresi kaslarda meydana gelen problemler sonucu ortaya çıkabilir.
Kalça kireçlenmesi tedavi yöntemleri nelerdir?
İlk basamak olarak konservatif tedavi yöntemleri (ağrı kesici ilaç tedavisi , kilo verme, kalça çevresi kasları güçlendirme egzersizleri, kalça eklem içi enjeksiyon uygulamaları, koltuk değneği kullanımı gibi) her hastanın ayrı ayrı değerlendirilmesi sonucu tek başına ya da kombinasyonlar şeklinde uygulanabilir.
Konservatif tedavi yöntemlerine yanıt alınamadığı durumlarda ve hastanın günlük yaşantısının olumsuz etkilenmeye başladığı andan itibaren kalça eklemi replasman cerrahisi yani total kalça artroplastisi (=protezi) hasta ile konuşulmalıdır.
Kalça Protezi ameliyatı nasıl yapılır?
Kalça eklemi yuva (asetabulum) adı verilen leğen kemiği (pelvis) kısmı ve uyluk kemiği üst ucu (femur başı) arasındaki eklemdir. Kalça protezi ameliyatı; eklem yüzeyinde kıkırdak hasarlanması nedeni ile artroz (=kireçlenme) gelişmesi durumunda bu yüzeylerin artroplasti komponentleri ile değiştirilmesi ameliyatıdır. Bu ameliyat genel anestezi altında, spinal/epidural anestezi (belden aşağı uyuşturma) altında yapılabilmektedir.
Asetabuluma uygun boyda yarım küre benzeri bir yuva yerleştirilmesi ve farklı tekniklerle tespiti sonrası uyluk komponenti ile bağı sağlayacak arayüz yerleştirildikten sonra uyluk komponentleri (baş ve gövde) uygulaması yapılır.
Kalça eklemi yerine oturtulur. Hareketler ile kalça ekleminin stabilitesi kontrol edilir. Diğer bacak ile bacak boyu arasında uzunluk farkı oluşup oluşmadığına bakılır. Biyomekanik olarak stabil bir kalça elde edildikten sonra işlem bitirilir.
Kalça Protezi sonrası Rehabilitasyon
Ameliyat sonrası 1.günde hastalarımız yatak kenarına oturtulup, yatak içi ve yatak kenarı egzersizleri başlanılarak hastanın en erken sürede ayağa kalkması hedeflenir. Koltuk değneği ya da yürüteç yardımı ile hastanın rahat mobilize olması ile birlikte 3-4. günlerde taburcu olan hasta evinde de öğretilen kalça çevresi egzersizlerini yapmaya devam eder. İlk 4-6 haftalık zamandan sonra yürüme desteği bırakılır.
Hastalarımıza ilk 3-6 ay boyunca alçak yerlere oturmamaları, yatarken iki bacak arasına yastık koyarak yatmaları ve ameliyat olan taraf üzerine 3 ay kadar yatmamaları önerilir.
Kalça Protezi ameliyatı komplikasyonları ve riskleri nelerdir?
Kalça ekleminin anatomik olarak önemli damar-sinir yapılarına komşuluğu bulunmaktadır. Bu neden ile ameliyat esnasında bu yapıların zarar görmesi
ihtimali bulunmaktadır. Ameliyat esnasında asetabulum ve femur hazırlığı esnasında bu kemiklerde kırıklar gelişebilir. Bir diğer komplikasyonda enfeksiyon gelişimidir. Enfeksiyon ameliyat sonrası erken dönemde ortaya çıkabileceği gibi uzun vadede protez gevşemesi şeklinde de karşımıza çıkabilir.
Kalça protezinin ömrü ne kadardır?
Biyomekanik olarak protezin de yaklaşık olarak 10-20 yıl arasında sağ kalım ömrü bulunmaktadır. Farklı nedenlerle bu süre daha da kısalabilir. Enfeksiyon veya farklı nedenlerle ortaya çıkan protez gevşemesi nedeniyle bu sağ kalım süresi düşebilmektedir.
Ameliyat sonrası topallama devam eder mi?
Kalça ekleminin mekaniğinin bozulmasına bağlı olarak trendelenburg yürüyüşü adı verilen yürüyüş modeli kasların uzun süre fonksiyon kaybından kaynaklanır. Ameliyat sonrası uygun rehabilitasyon ile maksimal düzelme hedeflenir.
