Omurga Kırıklarına Genel Yaklaşım
Omurga kırıkları genel olarak trafik kazası ya da yüksekten düşme gibi travmalarla ortaya çıkar. Bununla beraber omurga tümörü, ya da omurga enfeksiyonu gibi kronik hastalıklara bağlı olarak gelişebilir.
Omurga kırıklarında dikkatli olmak gerekir.
Omurganın orta bölümünde yer alan spinal kanal boşlukta omurilik merkezi sinir sistemi uzantısı bulunur.
Travma sonrasında omurga kırıkları ile beraber omurilik yaralanma ihtimali olabilir. Bu yaralanma bel ve sırt bölgesinde olduğu zaman hastanın belden aşağısında felç olabilir. Boyun bölgesinde olduğunda hem kollarda hem de bacaklarda felç ortaya çıkabilir.
Omurga kırıkları mutlaka bir omurga cerrahı tarafından tedavi edilmelidir.
Omurga kırıkları bel ile sırt bölgeleri bileşkesinde olur. Ayrıca boyunda da omurga kırıkları ortaya çıkabilir. Kırığa sebep olacak bir travma olmamakla beraber, kemik yapısı ileri derecede zayıflar. Omurlar normal şartlarda maruz kaldıklarında taşıyabildikleri yüklenmeleri artık taşıyamaz hale gelecektir. Her bir omurga kırığı tipinin farklı tedavi yöntemi bulunuyor. Tedavi yöntemleri sırasında ilaçlar, korseler, yatak istirahatleri, fizik tedavi yöntemleri ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunur.
Omurga Kırıkları Nerelerde Olur?
Omurga kırıkları omurganın farklı alanlarında meydana gelebilir. Bu durum kişinin yaşam kalitesini değiştirebilir. Omurga kırıkları genel olarak bu bölgelerin bir ya da birden fazlasında gerçekleşir.
Servikal bölgede ortaya çıkan kırıklar boyun hareketlerini kısıtlayabilir. Sinir hasarına bağlı felce yol açabilir. Torasik bölgede ortaya çıkan kırıklar ise genellikle göğüs boşluğunu daraltarak solunum güçlüğüne neden olacaktır.
Kaza sonucu ortaya çıkan travmalarda omurga kırıkları daha sık görülür. Genel olarak düşme, trafik kazası veya spor yaralanmaları gibi şiddetli darbeler nedeniyle omurgada ortaya çıkar. Yaş ilerledikçe kemik yoğunluğunun düşmesi, osteoporoz gibi kemik hastalıklarının varlığı ya da tümörler nedeniyle omurga kırıkları daha hızlı ortaya çıkabilir. Omurga kırıkları yaralanmanın şiddetine farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir.
Omurga Kırığı Nedenleri Nelerdir?
Omurga kırıklarının ortaya çıkmasına neden olan sebepler şu şekildedir;
Travmalar
Omurga kırıklarının en yaygın nedenleri arasında travma bulunuyor. Trafik kazaları, düşmeler, spor yaralanmaları ya da şiddet olayları kırığı tetikleyebilir.
Kanser
Kanser hücrelerinin kemik dokusuna yayılması nedeniyle omurga kemiklerinde zayıflığa neden olur. Bu durum kırıkların ortaya çıkmasına neden olur.
Osteoporoz
Kemik yoğunluğunun azalması sonrasında bu hastalık kemikleri zayıflatır. Böylece daha kolay kırılmasına neden olur.
Enfeksiyonlar
Omurga enfeksiyonları vertebral disklerde iltihaplanma ve kemik erimesine sebebiyet vererek kırıkları tetikler.
Konjenital Anomaliler
Doğuştan gelecek olan omurga anormallikleri bölgeyi zayıf ve kırılgan hale getirebilir. Bu tür durumlar kişinin yaşamının ilerleyen dönemlerinde omurga kırığına yol açar.
Omurga Kırıklarının Teşhisi Nasıl Konur?
Omurga kırığından şüphelenildiğiniz zaman hareketsiz tutmak gerekir. Aksi takdirde felç olma ihtimali artacaktır. Bir üst merkeze sevk edildikten sonra hasta mutlaka omurga kırıklı hastaya özel tedavi yapmalıdır. Duruma göre röntgen, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme uygulamalarından yararlanılır.
Omurga Kırıklarının Tedavisi
Omurga kırıklarının büyük bölümü cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilebilir. Bunun için genel olarak kırık tipine göre özel korseler tercih edilir. Omurilik felcine sebep olabileceği düşünülen kırıklarda ve de 3-6 ay geçmesine rağmen kaynamadığı düşünülen kırıklar cerrahi müdahale ile tedavi edilir.
Cerrahi tedavi uygulamalarında kırık tipine göre kullanılabilecek farklı yöntemler bulunuyor. Osteoporotik kırklar ve tümörlerde vertebroplasti ya da kifoplasti teknikleri kullanılır. Diğer sık kullanılan bir yöntem ise vidalama ve rod adı verilen özel çubuklarla tedavi uygulamasıdır.
Omurga Kırıkları Ameliyatı Sonrası
Hastalar ameliyat sonrası ek yaralanmaları bulunmuyorsa ameliyat sonrası kırık tipine göre 1-3 gün içinde taburcu olabilir. Omurganın bir ortez ile tespitine devam edilmesi gerekse bile genel olarak hastanın bir an önce ayağa kalkıp yürümesi planlanır.
Hastalar taburcu olduktan sonra genel olarak 3-6 hafta arası kontrollü bir şekilde hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilirler. Altı ay boyunca düzenli olarak kontroller gerçekleştirilir. 6. Haftadan itibaren basit egzersizlere başlanır.
Omurga Kırığı Korsesi ve Korse Tedavisi
Ciddi olmayan omurga kırıklarında cerrahi olmayan tedavi tercih edilmektedir. Korse tedavisi daha çok çökme kırıklarına, omurilik deformasyonu olmayan durumlarda kullanılır. Omurga kırıklarının büyük bölümünü çökme kırıkları oluşturur.
Tedavi süreci boyunca hastaya yatak istirahatı ve analjezik ağrı kesiciler verilir. Bu tür omurga kırıklarında ağrı devamlı olabilir Ameliyatsız tedavideki yatak istirahatı süreleri ise doktor tarafından ayarlanır.
Omurga kırığı korsesi kırıklı bölgenin yani omurganın hareketini sınırlayarak iyileşme sürecini hızlandırır. Hastanın durumuna göre genel olarak üç ay bu uygulamadan destek alınır. Diğer korselerde olduğu gibi bu korse de kişiye özel olarak üretilir.
Omurga Kırığı Tedavisi İyileşme Süreci
Omurga kırığı tedavisi sonrasında hastaların merak ettiği konular arasında iyileşme sürecinin nasıl işlediği geliyor. Bu süreç kırığın yerine, şiddetine ve uygulanan tedavi yöntemine bağlı olarak değişebilir.
Doktorlar omurga kırığı ameliyatı sonrası ağrılar hafifletmek için analjezik ilaçlar verecektir. Bu ilaçlar ile beraber hastaların yaşam kalitesi artar. Ayrıca günlük aktivitelerini daha rahatça sürdürebilir. Tedavide omurgayı desteklemek ve hareketlerini kısıtlamak amacıyla koruyucu yelek kullanılır. Bu malzemeler omurga üzerindeki baskıyı azaltır.
Fiziksel terapi ve rehabilitasyon uygulamaları da omurga kırığı tedavisi iyileşme sürecinde büyük rol oynamaktadır. Uzman fizyoterapist eşliğinde yapılacak olan egzersiz programları sayesinde hastaların kas gücü artacaktır. Böylece daha çabuk hasta toparlayacaktır. Bu süre içerisinde hastaların düzenli kontrollerden geçmesi büyük önem taşır.
Omurga kırığı tedavisi iyileşme sürecinde hastaların yaşam tarzına dikkat etmeleri önemlidir. Dengeli beslenme ve uyku düzenine özen göstererek sorunları azaltabilirsiniz. Bununla beraber sigara ve alkol kullanımından kaçınmanız gerekir. Omurga kırığı tedavisi sonrasındaki iyileşme süreci disiplinli bir şekilde ilerlemelidir.
