Sporcularda ve Günlük Hayatta AYAK BİLEĞİ Burkulması
Tahminlere göre insanların hayatları boyunca yürüdükleri mesafenin 80-90 bin km üzerinde olduğu ve bu nedenle ayakların güçlü ve stabil olması gerektiği belirtilmektedir. Yürüme ve koşma gibi sürekli etkiler nedeniyle ayak ve ayak bileği insan vücudunun en sık olarak yaralanan bölgelerinden biridir. Ayak bileği ve ayak ağrıları oldukça yaygındır.
Hayatınızın bir döneminde topuk, ayak bileği veya ayak ağrısı yaşayabilirsiniz. Neyse ki, tüm ayak bileği ve ayak ağrılarının %95’i zaman içinde kendiliğinden iyileşir. Bu bölüm, ayak ve ayak bileği temel anatomisini anlamak ve ayak bileği ve ayak ağrısını azaltmanın en hızlı ve etkili yöntemleri konusunda sizi yönlendirmek için gerekli ve doğru bilgilendirmeyi sizinle paylaşmayı hedefler.
Ayak bileğinin merkezi, talus adı verilen bir kemiktir. Talus kemiği, ayak bileğinin büyük bacak kemiği olan tibia’nın kıkırdak üzerinde sürtünmesine olanak sağlayan büyük bir kıkırdak kaplamaya sahiptir. Bu iki kemik bir araya geldiğinde ayak bileği eklemi oluşur. Ayak bileğinin dış tarafında, fibula adı verilen daha küçük ve daha ince bir kemik bulunur. Bu kemik, tibianın dışa kaymasını önlemeye yardımcı olur.
Ayak bileği eklemi dengesinden bahsederken, ayak bileğinin merkezi talus kemiğini yerinde tutabilme yeteneğine bağlı olarak kısaca açıklanabilir. Ayağımız düz zemindeyken eklemimizin daha dengeli olduğunu hissederiz ve düşünürüz. Ancak, ayak parmakları aşağıya doğru yönlendirildiğinde, ayak bileği denge kaybı ihtimali ortaya çıkar bunun nedeni de eklemi dengede tutan kemiksel sınırlar arası mesafenin açılmasıdır. Bu nedenle, ayak bileği, ayak parmakları aşağıya yönlendirildiğinde daha fazla özellikle bağlara dayanarak dengesini korumaya çalışır.
Bir ayak bileği burkulduğunda, genellikle ayak parmakları ve ayak bileği eklem çizgisinin yöneliminin aşağıya doğru olduğunu görürüz.Bununla birlikte, ayak bileği herhangi bir pozisyonda iken burkulabilir. Ayak bileğini yerinde tutan altı ana yumuşak doku yapısı vardır. Bunların dördü ayak bileğinin dış tarafında yer alır ve hepsi fibulaya bağlanır. Bu nedenle, bu dört bağın hepsinde fibula kelimesi bulunur. Ayak bileğinin en sık yaralanan bağı Anterior (ön) Talo-Fibular Bağ olarak adlandırılır ve kısaltması ATFL’dir. Bu, ayak bileği burkulmalarında en sık yırtılan bağdır. İkinci en sık yırtılan bağ, topuk kemiğini fibulaya bağlayan Calcaneo-Fibular Bağdır. Üçüncü bağ, fibulayı talusun arkasına bağlayan Posterior (arka) Talo-Fibular Bağdır. Fibulaya bağlanan dördüncü bağ, fibulayı tibiaya bağlayan Tibiofibular Sendesmotik Bağdır. Ayak bileğinin önünde bulunan yumuşak doku, ayak bileği eklem kapsülüdür ve diğer bağlara ek olarak ayak bileğinin kaymasını önlemeye yardımcı olur. Bir diğer denge ve stabilizasyon bağı ayak bileğinin iç tarafında bulunur. Yunan harfi delta gibi üçgen şekli oluşturduğu için bu bağa Deltoid Bağı denir. Deltoid bağı tibiayı talusa bağlar.
Bazen ayak bileği etrafındaki kemikler kırılabilir. Genellikle daha küçük olan dış kemik olan fibula kırılır. Bununla birlikte, daha büyük kuvvetlerle ayak bileği etrafındaki hem fibula hem de tibia kırılabilir. Ayak bileği etrafındaki kemikler kırıldığında ciddi bir istikrarsızlığa neden olabilir ve hatta ayak bileği eklemi çıkabilir. Bazı durumlarda, ayak bileği hafifçe yerinden oynar, bu duruma subluksasyon denir. Bir doktor kırık veya çıkık teşhisi koyarsa, ayak bileğinin fonksiyonel olarak iyileşmesi için cerrahi önerilebilir.
Ayak Bileği Yaralanmalarında Belirtiler
Ağrı
Ağrı yaralanmaya etki eden kuvvet ve yaralanma esnasındaki ayağın pozisyonuna bağlı ayak ayak bileği çevresi anatomik bölgelerde kemik ve yumuşak doku kaynaklı olarak ağrı ortaya çıkabilir. Burada ağrının en önemli özelliği fonksiyonlar üzerine olan etkisidir. Ağrı nedeni ile fonksiyonlarını yerine getirememe, belirli bir mesafenin altında yürüme mesafesine sahip olma gibi ağrı kaynaklı problemler ciddi sorunlara yol işaret edebilir bu durumda uzman görüşüne ihtiyaç duyulmalıdır.
Sporcularda ve Günlük Hayatta Ayak Bileği Burkulması Dengesizlik (İnstabilite)
Bir veya birkaç yaralanma sonrası ayak ve/veya ayak bileğinde dengesizlik ve güvensizlik hissi, bağların yırtılmış olabileceğini gösterebilir. Dengesizlik hissinin derecesini ortaya koymak için farklı yürüme yüzeylerinde yürüme konforunuz sorgulanabilir. Bu dengesizlik ve güvensizlik hissi, çim veya merdiven gibi düzensiz yüzeylerde yürürken daha kötü olabilir. Hafif bir burkulma sonrası bazı geçici dengesizlikler normal olabilir, özellikle iyileşmenin erken evrelerinde. Tekrarlayan (kronik) ayak bileği burkulması olan kişiler uzun süreli güvensizlik şikayeti yapabilirler. Eğer güvensizlik, dengesizlik ve ayak ağrısı devam ediyorsa, bunu bir doktora bildirmek gereklidir.
Sporcularda ve Günlük Hayatta Ayak Bileği Burkulması Eklemde Sertlik Bulgusu
Sertlik, ayak bileği burkulmaları, ortaya çıkabilir. Genellikle, sertlik ayak ve ayak bileğini dinlendirdikten sonra ortaya çıkar. Sertlik genellikle geçicidir ve egzersiz, uygun ayakkabı giyme, kilo verme ve zamanla azalmaya başlar. Ancak, sertlik basit tedbirlerle düzelmezse, bir doktora başvurmak gereklidir.
Sporcularda ve Günlük Hayatta Ayak Bileği Burkulması Şişlik
Bir ayak bileği burkulması gibi bir yaralanma sonrası şişlik yaygındır. Bazen şişlik ciddi olabilir ve uzun sürebilir. Tekrarlayan ayak bileği burkulması olan kişiler hafif şişlik yaşayabilirler. Bazen şişlik, ayak bileği ile ilgili olmayan problemlerden kaynaklanabilir, örneğin kalp problemleri veya bacakların daha yukarısındaki kan pıhtıları gibi. Bu nedenle, sürekli şişlik değerlendirilmelidir.
Sporcularda ve Günlük Hayatta Ayak Bileği Burkulması En popüler sorulardan birisi… Ayak bileğinden Çatırtı/Ses Gelmesi
Ayak veya ayak bileği ağrısı olmaksızın ayak veya ayak bileğinin çatırdaması genellikle normaldir. Sabah sessizce hareket ettiğinizde duyduğunuz çıtırtılar, eklem yüzeyini kaplayan dokunun çatlaması ve gerilmesidir. Ancak, hızlı hareketler yaparken veya merdiven inerken bir tendonun bir ayak bileği kemiğinin üzerinden çatlaması durumunda, bu tendonların subluksasyon veya dislokasyon adı verilen bir durumu işaret edebilir. Subluksasyon, tendonların normal konumundan çıktığı ve sonra geri döndüğü durumdur. Dislokasyon ise bu tendonların dışarı çıktığı ve gerçekten yerine itilmeleri gereken durumdur. Hastalar ayrıca ağrı ve ayak bileği istikrarsızlığı yaşayabilirler. Kronik ayak bileği burkulması olan bazı insanlar ayak bileklerinde çatırtı hissederler. Bu semptomlar varsa, lütfen bir doktora başvurun.
