Omurga Kırıkları Nedir?

Omurga kırıkları, vücudu taşıyan omurların düşük ya da yüksek enerjiye sahip kuvvetlerin etkisiyle meydana gelen yaralanmalardır. Bu tür kırıklarda, kişilerde %15 ile %20 arasında sinir hasarı gelişme olasılığı bulunmaktadır.

Bu kırıklar fark edilmez ya da göz ardı edilirse, kırığın seviyesiyle bağlantılı olarak omurilik veya sinir kökü hasarı meydana gelebilir. Bunun sonucunda, kol ya da bacaklarda güç kaybı veya felç gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilir.

Omurga Kırıklarının Sebepleri Nelerdir?

Omurga kırıkları, genellikle travmatik olaylar sonucunda oluşmaktadır. Bunun yanı sıra, kemik erimesi (osteoporoz) gibi durumlar da kırıkların gelişmesine yol açabilmektedir. Ayrıca, omurga tümörleri veya enfeksiyonlar da patolojik kırıklar olarak bilinen kırık türlerine sebep olabilir.

Travmatik kırıkların en yaygın nedeni trafik kazalarıdır (%40-%50). Düşmeler ise ikinci en yaygın neden olarak karşımıza çıkmaktadır (%20-%30). Travmatik yaralanmalar, özellikle 18-40 yaş aralığındaki genç erişkinlerde daha sık görülmektedir. Erkeklerde bu durum, kadınlara oranla dört kat daha fazla ortaya çıkmaktadır.

Osteoporoz kaynaklı kırıklar ise genellikle 50 yaş üstü kadınlarda görülmektedir. Bu tür kırıklar, tüm osteoporotik kırıkların yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Elli yaşını geçmiş her on kadından dördü yaşamı boyunca kalça veya omurga kırığı ile karşı karşıya kalmaktadır.

Omurga Kırıklarının Belirtileri Nelerdir?

Omurga kırıklarının en belirgin belirtisi, omurgaya dokunulduğunda hissedilen şiddetli ağrıdır. Bu kırıklara sahip kişilerde, %15 ile %20 arasında sinir hasarı gelişme ihtimali bulunmaktadır. Eğer sinir yaralanması da meydana gelirse, kollarda ve bacaklarda güç kaybı veya felç oluşabilir. Ayrıca, his kaybı veya uyuşukluk gibi durumlar da gözlenebilir.

Buna ek olarak, idrar veya büyük abdest tutamama gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Uzun dönemde ise, tedavi edilmemiş veya fark edilmemiş kırıklar sonrası kamburluk (kifoz) gelişebilir.

Omurga Yaralanmalarında Hangi Tetkikler Yapılmalıdır?

Omurga kırıklarında genellikle ilk tercih röntgen çekimidir. Eğer röntgende kırık tespit edilirse ve muayene bulguları omurga yaralanmasını işaret ediyorsa, tomografi çekilmelidir. Tomografi, kemik yapıların detaylı bir şekilde incelenmesini sağlar. Omurga bağları veya sinirlerde bir hasar olup olmadığını belirlemek için ise MR kullanılmaktadır.

Omurga Kırıklarının Çeşitleri Nelerdir?

• Çökme Kırıkları: Genellikle ciddi olmayan travmalar sonrası görülen bu kırıklarda sinir hasarı gelişme olasılığı düşüktür. Yaşlı bireylerde, osteoporoza bağlı olarak travma olmaksızın da bu tür kırıklar gelişebilir ve en önemli belirtisi ağrıdır.
• Patlama Kırıkları: Çökme kırıklarından daha ciddi olan bu kırıklarda, kırık parçaları omurilik kanalına doğru ilerleyerek omuriliğe baskı yapabilir ve bu da omurilik zedelenmesine yol açabilir.
• Kırıklı Çıkıklar: Omurgaya farklı yönlerden gelen şiddetli travmalar sonrası oluşan bu kırıklarda, sinir hasarı gelişme olasılığı yüksektir. Bu durum, kırığın seviyesine bağlı olarak kısmi güç kaybı veya felç ile sonuçlanabilir.

• 

Omurga Kırıklarında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Omurga kırıklarında, cerrahi ya da cerrahi olmayan yöntemler kullanılmaktadır. Tedavi yöntemi, kırığın tipi, sinir hasarının varlığı ve omurganın sağlamlığının etkilenip etkilenmediğine göre belirlenir.

• Korse Tedavisi: Çökme kırıklarında, çökme miktarı belirli bir seviyenin altında ise korse tedavisi uygulanır. Korse, en az üç ay boyunca kullanılmalıdır ve doğru korse seçimi de oldukça önemlidir. Bu süreçte, uzman bir hekim tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır. Korse uygulaması sonrası, kişi yaklaşık bir hafta içinde hafif günlük işlerini yapabilir.
• Vertebroplasti ve Kifoplasti: Vertebroplasti, cerrahi kesi yapılmadan, kalın bir iğne yardımıyla omur gövdesine kemik çimentosu enjekte edilerek kırığın dondurulması işlemidir. Kifoplasti ise aynı yöntemle, çökmüş kırığın bir balon yardımıyla düzeltilmesini sağlar. Bu iki yöntem, özellikle osteoporotik çökme kırıklarında, tümör kaynaklı kırıklarda ve bazı patlama kırıklarının tedavisinde uygulanmaktadır. Tedavi sonrası, hastanın ağrısı hızla azalır ve ertesi gün günlük aktivitelerine dönebilir.
• Füzyon Vidalı Ameliyat: Omurga sağlamlığının bozulduğu ciddi kırıklarda ve çökme miktarının fazla olduğu durumlarda uygulanan bu yöntemde, omurganın sabitlenmesi sağlanır. Titanyum vidalar ve çubuklar yardımıyla kırık bölge stabilize edilir. Açık veya kapalı yöntemlerle yapılabilir. Kapalı yöntemde daha hızlı iyileşme sağlanır. Açık cerrahi sonrasında, hasta ortalama üç dört gün hastanede kalır ve altı hafta boyunca dikkatli olması gerekmektedir. Tam iyileşme süresi altı ay ile bir yıl arasında değişmektedir.

Omurga Kırıkları Kimlerde Görülür?

Omurga kırıkları, genellikle 18-50 yaş aralığındaki bireylerde daha yaygındır. Bunun dışında, yaşlılar, sporcular, trafik kazaları geçirenler, iş kazaları yaşayanlar, düşme riski yüksek olanlar ve kemik hastalığı bulunan kişilerde de sıklıkla görülmektedir.

Omurga Kırıkları Hangi Bölgelerde Olur?

Omurga kırıkları, en çok bel ve sırt bölgelerinde meydana gelir. Ancak, boyun bölgesinde de omurga kırıkları oluşabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

• Omurga Kırıklarında Yatış Pozisyonu Nasıl Olmalıdır?

Hastanın durumuna göre değişmekle birlikte, genellikle yan veya sırt üstü yatış pozisyonları önerilmektedir.

• Omurga Kırığı Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

İyileşme sürecinde, bol istirahat edilmesi, yara bakımına özen gösterilmesi, beslenmeye dikkat edilmesi, sigara ve alkol kullanılmaması gerekmektedir. Yürüyüşlere doktor onayı ile başlanmalıdır.

• Omurga Kırığı Ne Kadar Sürede İyileşir?

Omurga kırığının kaynama süresi, genellikle 6 ile 12 hafta arasında değişmektedir.

• Omurga Kırığı Olan Hasta Nasıl Taşınır?

Omurga kırığı olan bir kişinin dikkatli bir şekilde taşınması gerekmektedir. Yanlış bir hareket, kalıcı hasara veya felce neden olabilir. Profesyonel tıbbi yardım alınmalı ve hasta sırtüstü taşınmalıdır.